Chụp film có tốn kém không?
Tất nhiên là có rồi, nhưng nó tốn kém ra sao so với các thú chơi khác? Nếu bạn không ăn chơi tiêu pha gì ngoài các nhu cầu cơ bản thì bài này chắc không dành cho bạn rồi. Còn nếu câu trả lời là có thì hãy tiếp tục nhé.Là người chụp ảnh film cũng được một thời gian, tôi xin chia sẻ đôi chút kinh nghiệm cá nhân để làm sao có thể chủ động nhất trong việc chơi của mình đồng thời cũng tiết kiệm được chi phí để cuộc chơi có thể lâu dài mà không ảnh hưởng lắm đến túi tiền.Trước hết, tôi phải nói rằng thú chơi chụp ảnh film là tương đối rẻ so với các trò tiêu khiển khác của đám thanh niên chúng tôi. Đơn cử như tụ bạ bia hơi với bạn bè tuần 3 bữa thì nhẹ nhàng cũng tốn 500k/ tuần, tính tròn 2 triệu/tháng. Ông bạn tôi hút thuốc điện tử cũng sơ sơ gần 2 triệu tháng. Rõ ràng với chi phí ấy thì chỉ cần uống ít đi một chút, hút ít đi một chút là đã có thể cân đối được ngân sách dành cho film ảnh rồi, chưa kể đi chụp ảnh còn nâng cao sức khỏe, tinh thần và lại còn có sản phẩm mang về nữa, đúng không các bạn. Dông dài vậy để đi vào chủ đề chính, bài viết sẽ chia làm 3 phần: film, tráng và scan.
1/ FILM
Giá film càng ngày càng tăng, đó là xu thế chung bởi lẽ mặc dù có sự hồi phục những năm gần đây khi có sự phát triển của mạng xã hội nhưng để so với thời kỳ đỉnh cao của ngành công nghiệp này trước khi bị mất ngôi vào tay ảnh số thì sản lượng bây giờ của các hãng không thấm tháp vào đâu. Chúng ta thấy Fujifilm hay Kodak lần lượt khai tử các dòng film khi doanh số bán được không đủ bù đắp chi phí. Chỉ còn một số hãng như Ilford từ Anh Quốc (HARMAN TECHNOLOGY) hay Foma (Cộng hòa Czech) là tập trung chuyên tâm vào nhiếp ảnh đen trắng truyền thống, cung cấp từ film, hóa chất và giấy phóng ảnh phòng tối truyền thống. Việc cắt giảm chi phí film thì không có cách nào khác là sử dụng film chiết từ cuộn lớn. Trước đây khi film vẫn là sự lựa chọn duy nhất thì Kodak hay Fuji có cung cấp film màu ở dạng cuộn lớn 100 ft C41 hay E6 nhưng khi ảnh số lấn sân thì các sản phẩm này không còn nữa, chỉ còn các loại film đen trắng truyền thống còn tồn tại. Ở phần film màu thì có cách dùng film điện ảnh mặc dù đây không phải là giải pháp tối ưu. Trong bài này tôi chỉ nói đến film chiết đen trắng, lí do đơn giản nhất là tôi có thể làm chủ hoàn toàn các công đoạn từ tráng/ scan hay rọi ở nhà mà không phụ thuộc vào lab.
Ưu điểm lớn nhất của film chiết, đương nhiên rồi, nó rẻ hơn film đóng gói từng cuộn khá nhiều. Giá film chiết thấp hơn vì nhà sản xuất không mất công và chi phí hộp film để cuốn film vào từng cuộn, việc này sẽ do người mua tự làm. Vỏ fillm thì bạn có thể tận dụng lại các vỏ film cũ để chiết film hay mua của các lab. Rất nhiều khách hàng đến tráng film và không bao giờ quay lại để lấy âm bản nên các lab sẽ tận dụng lại số vỏ này bán cho người cần. Ngoài ra thì người chụp có thể tự chiết số kiểu tùy thích, chắc hẳn bạn cũng đôi lần sốt ruột muốn chụp thật nhanh cuộn film để tráng đúng không?
Film chiết có rủi ro nào: vì cuộn bằng tay nên nếu làm không cẩn thận sẽ gây xước film hay số lượng kiểu chụp sẽ sai khác đôi chút giữa các cuộn với nhau. Nếu cẩn thận với thiết bị và lúc thao tác thì bạn sẽ tránh được rủi ro này. Một lưu ý nữa là kiểu cuối cùng sẽ bị cháy do tính chất của việc cuốn film bằng tay.
Tôi tính tạm chi phí để các bạn hình dung được số tiền mình sẽ tiết kiệm ra sao.
Phương án mua sẵn: - Giá film Ultrafine Xtreme 400 cuộn 24 kiểu tại Mỹ $3.19 / cuộn ~ 76k VND chưa tính phí ship về VN. Nếu bạn tự ship thì khoảng 10k/cuộn nữa. Tổng 86k/ cuộn 24 kiểu
Phương án tự chiết:
Chi phí ban đầu:
- Bộ chiết Alden 74: 1,300,000
- Film 100ft Ultrafine Xtreme 400: 1,450,000
- Số cuộn chiết được: khoảng 27 cuộn 24 kiểu
So bảng tính dưới đây, rõ ràng ngay từ cuộn chiết đầu tiên bạn đã gần hòa vốn và kể từ cuộn thứ 2 bạn đã tiết kiệm được tiền so với mua sẵn rồi. Càng chụp thì càng rẻ, đơn giản vậy thôi.
OK, phân tích dài dòng vậy để biết việc của bạn bây giờ là chọn cho mình một máy chiết thật tốt, mua film và bắt đầu cuốn film cho mình thôi. Happy shooting!
Còn nếu các bạn ngại chiết thì có sản phẩm đã chiết cuộn 36 kiểu giá cũng rất hợp lý
2/ Tự tráng film đen trắng.
Lại nói về thời gian lúc ở nước ngoài, tôi vẫn nhớ như in cảm giác chờ đợi suốt 1 tuần liền sau khi gửi cuộn film Ilford FP4 plus ra tiệm tráng với giá 7 EUR. Tôi nghĩ lúc đó mình có thời gian mà lại không có nhiều tiền lắm thì tại sao không tự làm? Thế là lóc cóc lọ mọ tìm bằng được đủ đồ để tự tráng. Thật may là lên mạng chợ đồ cũ lại có mấy bác giải tán darkroom, tôi ôm cả mớ. Sau đấy không lâu thì tôi cũng mua luôn một chiếc scanner Plustek rẻ tiền để hoàn thiện nốt mảnh ghép cuối cùng trong việc chơi ảnh phim của mình.
Khi tráng cuộn film đầu tiên (cũng là mớ film bw quá date tôi ôm cả lô thanh lý với giá 1 EUR / cuộn toàn là Tmax với Tri-X), tôi làm một mạch từ tối đến 3h sáng từ khi frame đầu tiên hiện lên sau bước rửa film cuối cùng đến khi tiếng rẹt rẹt của máy scanner quét từng hàng để ảnh hiện lên trên PC. Khỏi phải nói đến sự sung sướng của tôi lúc đấy. Chắc hẳn bạn nào tự làm như tôi sẽ hiểu được điều tôi nói ở đây rõ nhất.
Bây giờ sau 11 năm chơi film, tôi vẫn giữ nguyên cảm xúc của mình trong từng cú bấm máy hay háo hức chờ đợi khi tuốt film khỏi tank tráng. Tôi vẫn giữ thói quen tự mình làm các công đoạn và coi như đấy là khoảng thời gian dành riêng cho mình. Năm 2020, người chụp film đã tiện lợi hơn rất nhiều so với trước đây khi mọi thứ đều có sẵn và chỉ vài cú click chuột là bạn đã có đủ món phục vụ cho thú chơi của mình sau mấy ngày. Buy film shoot film có đủ các sản phẩm để các bạn tự thực hành, liệt kê dưới đây có link đính kèm.
- Bộ chiết film Lloyd bulk film loader
- Bánh film 100ft Ultrafine Extreme 400 (mua kèm deal sốc với bộ chiết giảm 200k)
- Film cuộn 135 Ultrafine có sẵn loại 27e và 36e
- Tank tráng Paterson 2 reel (mới 100%)
- Thuốc tráng film Kodak HC-110
- Thuốc tráng film Rollei R09 (Rodinal)
- Thuốc tráng film màu E6 kit Tetenal 2,5L tráng được 40 cuộn film màu E6.
3/ SCAN FILM
Quay trở lại chủ đề tự chủ việc chụp phim, sau khi đã chụp và tráng film như trong phần 1&2 đã nêu ra, công đoạn cuối cùng là scan film thì các bạn cần có những gì? Đơn giản nhất là bạn cần một máy film scanner. Trên thị trường có sẵn khá nhiều loại từ mới cho đến cũ, từ thấp cấp cho đến cao cấp, các bạn nếu chọn phương án này có thể tham khảo các thương hiệu như Nikon, Epson, Plustek, Minolta. Như cá nhân tôi thì tôi đang sử dụng chiếc film scanner Nikon Super Coolscan 4000ED chuyên scan film 135, có thể quét cả cuộn film 1 lúc với độ phân giải 4000dpi, chất lượng rất tốt.
Tuy vậy, bài này tôi lại nói đến giải pháp khác là tận dụng chính chiếc máy ảnh digital mà hầu hết ai cũng đang có để scan film, đây cũng chính là món đồ đắt nhất, các món khác tôi liệt kê các dụng cụ cần thiết như sau để mọi người có thể mua hay tự chế tùy thích.
- máy ảnh số
- ống kính macro
- giá đỡ máy ảnh
- nguồn sáng
- bộ kẹp phim
- thước đo thăng bằng
- cable nối với máy tính
- máy tính, có cài phần mềm đồ họa
- Máy ảnh số: đời càng cao càng tốt, đặc biệt nếu có chức năng live view càng tuyệt. Lí do là lúc căn chỉnh ta sẽ zoom live view lên đến cấp độ grain của film, chỉnh focus sao cho grain hiện rõ là được.
- Ống kính macro: tỉ lệ 1/2 hoặc 1/1 đều được, miễn là tấm film được chụp trọn vẹn trong toàn bộ khung hình máy ảnh.
- Giá đỡ máy ảnh: tôi mua phụ kiện chân giá đỡ màn hình ở đây hoặc mọi người có thể tự chế. Yêu cầu là chắc chắn, trục đứng vuông góc tuyệt đối với mặt phẳng ngang. Sau đó, các bạn có thể mua thêm phụ kiện để kẹp máy ảnh vào chân giá này. Đơn giản nhất là mua 1 con ốc tripod, còn cầu kỳ hơn thì mua bộ kẹp kiểu này, tuy nhiên tôi đã dùng qua thì thấy cũng không chắc chắn lắm và hơi khó căn chỉnh tuy nhiên cũng gọi là chấp nhận được với mức giá rẻ. Tốt nhất là có 1 đầu ball head loại tốt là ổn nhất.
- Nguồn sáng: Đơn giản nhất là mua bóng đèn LED ốp trần của Rạng Đông, tôi mua loại nhỏ nhất kích thước 17x17cm ở đây. Đèn rất sáng đồng thời mặt vuông rất thuận tiện để gá kẹp film vào. Còn bạn nào có điều kiện hơn thì có thể mua các light-pad chuyên dụng.
- Bộ kẹp phim: nhiệm vụ quan trọng nhất là giữ film được phẳng. Các bạn có thể tự chế từ các vật liệu sẵn có hoặc mua sẵn giá từ rất rẻ đến rất đắt. Tôi thì chọn giải pháp in 3D từ mẫu có sẵn trên thingverse tôi thấy rất thông minh. Công nghệ in tốt nhất là SLA hoặc RESIN tuy nhiên giá thành sẽ cao. Tôi chọn in công nghệ FDM rẻ hơn với chất liệu nhựa ABS màu đen, sản phẩm in ra cũng tạm ổn, cần gọt dũa thêm để film trượt qua được thông suốt. Các shop in phổ biến tham khảo tại đây . Sau khi in 3D xong, tôi ghép nối cố định với đen LED để tạo thành 1 film holder chắc chắn kết hợp chức năng soi fillm khi cần thiết.
- Thước thăng bằng 2 chiều: để căn chỉnh máy ảnh đảm bảo tuyệt đối song song với mặt phẳng phim.
- Cable nối với máy tính: rất tiện lợi để thực hiện chế độ chụp điều khiển bằng phần mềm. Tôi dùng Nikon nếu ai có bản Nikon Camera Control Pro thì dùng hoặc dùng phần mềm miễn phí này cũng rất tốt. Ảnh sẽ được chụp bằng phần mềm lưu trực tiếp trên máy. Bạn cần chụp ảnh RAW để chỉnh sửa sau này. Ai thạo tin học có thể chạy script để Lightroom tự convert sang dương bản tự động rồi lưu file tiff 16 bit.
- Máy tính, phần mềm cần thiết như Adobe Photoshop hoặc Lightroom. Mục này cũng nhiều vấn đề nên tôi sẽ dành 1 bài riêng vào dịp khác.
Vậy là tôi đã trình bày cơ bản các bước cần thiết để các bạn có thể tự số hóa film tại nhà. Giờ đây, các bạn đã tự chủ hoàn toàn thú vui chụp ảnh phim, tự làm mọi việc từ A-Z ngay tại nhà mình. Còn chần chừ gì nữa mà không xách máy lên lắp phim vào và đi chụp thôi. Nếu ai có kinh nghiệm nào hay xin chia sẻ thêm để mọi người cùng biết. Xin cảm ơn.
Enjoy shooting film. #BUYFILMSHOOTFILM
No comments:
Post a Comment